ورزش جهان در آستانه سی‌ویک امین المپیک است و این در حالیست که بیش از شانزده قرن از پیدایش اولین دوره المپیک معروف به المپیک باستان و حتی زمانی که شرکت کنندگان برهنه در مسابقات شرکت می‌کردند و زنان هم آزادی حضور نداشتند می‌گذرد.
بازی‌های المپیک به جشنواره ورزشی گفته می‌شود که به عقیده باستان شناسان و تاریخ نویسان در یونان باستان به انجام میرسید و جشن‌های آن هر چهارسال یک بار و به مدت یک هزار و دویست سال برپا شد. گفته می‌شود ادای احترام به زئوس (پادشاه خدایان یونان) علت برگزاری این جشن‌ها بوده که جنبه مذهبی هم داشته است.
اصل و پیدایش المپیک
تاریخ نگاران شروع بازی‌های المپیک یونانیان یا همان المپیک باستان را سال ۷۷۶ سال قبل از میلاد اعلام کردهاند چرا که نام قهرمانان بازیها از این سال به بعد در کتیبهها و کتابهای تاریخ ثبت شده است. آنها بر این باورند که محل برگزاری این بازیها در دشت المپیا در منطقه آلیس، سی کیلومتری بندر کاتاکونو در ساحل شمال غربی پلوپونز در یونان است.
افسانههای پیدایش المپیک
از اوایل قرن نوزدهم باستان شناسان اروپایی بقایای دشت المپیا را بازدید کردند تا با اکتشافات خود، درباره تاریخ پیدایی المپیک به کاوش بپردازند. در کل اینکه افسانههای زیادی درمورد پیدایش المپیک وجود دارد. یک افسانه میگوید “هرکول” که در اساطیر یونانی شناخته شده بود به علت ادای مالی که “اوگیاس” یا “اوژیاس” حکمران آلیس، در مقابل زحمات او عهده دار شده بود، وی و خانوادهاش را کشت و برای بزرگداشت کار قهرمانی خود مسابقه دو به مسافت ۶۰۰ قدم ترتیب داد که چهار برادر وی هم در این مسابقه شرکت داشتند. تاجی از برگ درخت زیتون وحشی هدیهای بود که برای اهدا به برنده این مسابقه در نظر گرفته شده بود.
افسانه دیگر میگوید “ایفه توس”، حکمران آلیس و “لیکور گوس”، حکمران اسپارتا برای خشنودی خدایان و مصون بودن از خشم آنان تصمیم گرفتند دشت المپیا را منطقه بی طرف اعلام کنند تا به دور از هجوم سلحشوران دو قوم، محل امنی برای انجام بازیها باشد. از این تاریخ به بعد بازیها هر سال با طلوع نخستین ماه نو در اوج تابستان یعنی تیرماه آغاز می‌شد.
ورود ممنوع بردهها و زنان به واحد زمان!
بازی‌های المپیک در بین یونانی‌ها اهمیت زیادی داشت طوریکه در دوران باستان مورخان یونانی از آن به عنوان یک واحد برای اندازه گیری زمان استفاده می‌کردند و بر این اساس یک المپیاد بیانگر چهار سال بود. ضمن اینکه در دوران باستان همه مردم حق شرکت در بازی‌های المپیک یا همان جشن‌های مذهبی را نداشتند. به واقع تنها مردان یونانی که برده نبودند و آزاد متولد شده بودند، می‌توانستند در این مسابقات شرکت کنند. زنانی که مجرد بودند در تاریخ دیگری به احترام “هرا” همسر “زئوسگ” و مادر “هرکول”، به مسابقه می‌پرداختند. زن‌های ازدواج کرده اصلا حق شرکت در مسابقات را نداشتند و در صورت مخالفت باید بهای آن را با جان‌شان می‌پرداختند. در کل اینکه نوباوگان،جوانان و پهلوانان جداگانه به مبارزه می‌پرداختند.
از مسابقه دو تا افزایش رشتهها
نخستین بازی‌های المپیک یونانیان با جشن و سرور همراه بود و پیش از گشایش آن با قربانی کردن در معبد زئوس همراه می‌شد. سپس بازیها برگزار می شد و در پایان تاجی از درخت غار به برندگان اهدا می‌شد. این بازیها در سال‌های نخستین، تنها در یک روز انجام می‌شد اما بعدها به بیشترین طول زمانی خود که پنج روز بود، کشیده شد. بازی‌های المپیک ابتدا فقط شامل یک مسابقه ساده “دو” بود اما مشتزنی، ارابه رانی چهار اسبه، دویدن با لباس ساده، سپر و سایر تجهیزات، پنتاتلون (شامل پرش طول، پرتاب نیزه، دوی ۲۰۰ متر)، پرتاب دیسک، کشتی و پانکراتیوم (ترکیبی از کشتی و مشتزنی) رشته‌هایی بودند که ۹۶ سال بعد به این بازیها اضافه شدند.
حضور برهنه در بازیها
افراد شرکت کننده در المپیکهای ابتدایی کسانی بودند که به صورت شخصی شرکت می‌کردند نه به عنوان نماینده شهر یا ناحیه‌ای خاص. آنها برهنه در مسابقات شرکت می‌کردند. مورخان دلایل متفاوتی را برای حضور برهنه شرکت کنندگان عنوان کردهاند. برهنگی قدرت جادویی به آنها در مقابل صدمات میداد، برهنگی لباس مخصوص افراد از طبقه بالا بود و حضور برهنه در بین عموم مردم بدون اینکه شخص تحریک جنسی بشود نشانگر کنترل شخص بر خودش است از جمله این دلایل است. برخی هم گفتهاند لخت بودن بخشی از مراسم مذهبی بود که بر مفهوم گذرا بودن تأکید داشت. در کل اینکه یونانی‌ها برهنگی را خجالت آور نمی‌دانستند.
المپیک تحریم شد
ویژگی‌های مردانه مانند قدرت و ورزیدگی که فرهنگ یونانی وقت ارج می‌نهاد، مواردی بود که تمرکز اصلی بازی‌های آن زمان روی آنها بود. در حاشیه المپیک مسابقه‌های شعر و شاعری، سخن‌وری و موسیقی هم برگزار می‌شد. با این حال زمانی که یونان در تصرف رومی‌ها بود یعنی سال ۳۹۲ میلادی، “تئودوسیوس” به علت نفاق و دشمنی میان رومی‌ها و یونانی‌ها و متهم کردن یکدیگر به سواستفاده از مقام قهرمانی و نفاق و کینه توزی میان آنها، دستور تحریم بازیها را صادر کرد. با این دستور علاوه بر خاتمه دادن به برگزاری بازیها، نام قهرمانان این دوره از هم تاریخ حذف شد. مسیحی شدن امپراطور روم و اینکه او تحمل دیدن مراسمی مانند قربانی کردن و جشن‌های دیگر بازی‌های المپیک را نداشت یکی از دلایلی است که برای تحریم این بازیها عنوان شده است.
تخریب دشت المپیا
“تئودوسیوس دوم” سی و چهار سال پس از تحریم بازی‌های المپیک دستور تخریب دشت المپیا را داد. همزمان مجسمه زئوس – مظهر بازیها – را به قسطنطنیه منتقل کردند و آن را به آتش کشیدند. بعد از آن هم تمام آثار مذهبی و ورزشی این ناحیه از بین رفت. این اتفاق پس از زلزله سال‌های ۵۲۱ و ۵۵۱ میلادی که موجب طغیان آب رودخانههای “الفیوس” و “کلادیوس” شد، اتفاق افتاد.
بیرون کشیدن دهکده المپیک از دل خاک
دشت المپیا زیر هزاران خروار خاک مدفون شده بود اما در اوایل قرن هجدهم باستان شناسان تلاش کردند تا بتوانند آثار این دشت را از دل خاک بیرون بکشانند. “برنار دو مون فوکون” فرانسوی و “ویک موفرو” نخستین کسانی بودند که تلاش در این زمینه را آغاز کردند اما این “ابل بلوئه” و “دوبوآ” – دو افسر داوطلب فرانسوی – بودند که موفق شدند با حفر ۶ متری خاک به چند قطعه از بقایای باستانی دست یابند.
این اتفاق سال ۱۷۲۹ افتاد و ۱۴۵ سال بعد از آن “ارنست کورتیوس” که یک باستان شناس آلمانی بود کاوشهای خود را برای پیدا کردن دهکده مدفون شده المپیک آغاز کرد و هفت سال بعد موفق شد دهکده المپیک را از دل خاک بیرون بیاورد. اکتشافات تا سال ۱۹۳۶ ادامه داشت و در این سال تمام آثار باستانی و مجموعههای مذهبی و ورزشی از زیر خاک بیرون آورده شد.
یک المپیک دیگر هم تعطیل شد
“بازی های هلنیک” نام دو دوره بازی‌های المپیک بود که به نشانه بیداری روح المپیک باستان طی سال‌های ۱۸۵۹ و ۱۸۷۰ در آتن برگزار شد. “ایوان گلیس زاپاس” بنیاینگذار برگزاری بازی‌های هلنیک بود که جنبه داخلی داشتند اما دولت یونان به دلیل مزاحمت تماشاگران و دخالت پلیس این بازیها را تعطیل کرد.
المپیک در عصر نوین بازگشایی شد
از سال ۳۹۲ که بازی‌های المپیک به دستور “تئودوسیوس” تحریم شد، این بازیها به مدت ۱۵۰۰ سال به فراموشی سپرده شد تا اینکه دوباره بازگشایی شد. “المپیاد و المپیکها مظهر یک تمدن جامع میان کشورها، شهرها، قهرمانان، نظامیان و حتی مذاهب باستان بودند”. این بخشی از صحبتهای “بارون پیر فردی دو کوبرتن” است. پژوهشگری است که در بازگشایی المپیک نوین پیشگام بود. وی سال ۱۸۹۲ زمانیکه ۲۶ ساله و دبیر کل اتحادیه باشگاههای ورزشی فرانسه بود، در یک کنگره بینالمللی ورزشی که در دانشگاه سوربون ترتیب داده شده بود خبر از بازگشایی دوباره بازی‌های المپیک پس از پانزده قرن داد. پس از آن با تلاش وی اسباب برگزاری نخستین دوره بازی‌های المپیک در عصر نوین فراهم شد. اینگونه نخستین دوره بازی‌های المپیک سال ۱۸۹۶ در آتن یعنی زادگاه بازی‌های المپیک یونانیان، برگزار شد.
اکتاب سرآمدان ورزش ایران در این مورد می نویسد: البته دو سال قبل از آن “کوبرتن” و همکارانش با حضور ۷۹ نماینده از پانزده کشور کمیته بینالمللی المپیک را در دانشگاه سوربون تشکیل دادند و “دی میتریوس ویکه لاس” یونانی را در اقدامی نمادین به عنوان رئیس این کمیته انتخاب کردند و خود کوبرتن هم دبیرکل شد. در بخشی از صحبت های کوبرتن آمده است “المپیزم موتور بزرگ بی صدایی است که شتاب و جنبش آن هرگز سکون ندارد”. بر این اساس تاکنون و پس از گذشت ۱۱۶ سال، ۲۹ دوره بازی‌های تابستانی و ۲۰ دوره بازی‌های زمستانی المپیک برگزار شده است.
برای مشاهده تاریخچه المپیک نوین روی لینک روبه رو کلیک کنید >>>>> تاریخچه پیدایش المپیک نوین
